Hôm nay, mình nói tới đặc tính thứ 5, thường bị hãm hại hay là bị hãm hại. Có cảm giác rất là thường bị, đối với người tu cũng như là người không tu.
Bốn kỳ trước mình nói:
– âm thổ trong người mình quá mạnh, chiêu cảm bị thiệt thòi.
– Nếu âm kim quá mạnh, mình sẽ thích đố kỵ và chiêu cảm những chuyện đố kỵ tới.
– Nếu âm thủy trong người quá mạnh thì mình lại chiêu cảm những chuyện hiểu lầm và mình thường nói những câu làm cho người ta hiểu lầm mình luôn.
– Nếu âm hỏa của mình quá mạnh thì thường thường mình hay bị người ta nói thị phi, mình chiêu cảm chuyện đó và mình cũng là người thích nói thị phi.
– Nếu âm mộc quá mạnh (đây là đề tài của ngày hôm nay) thì mình thường nói những lời tổn hại người khác và đồng thời mình chiêu cảm những sự tổn hại hay hãm hại của tha nhân.
Mộc là gì? Mộc là đặc tính của cây mà cây thì lúc nào cũng có sự sống. Đặc tính mộc nằm trong gan. Gan là bộ phận rất lớn nằm (trong bụng) phía bên phải. Bộ phận này vì nằm bên phải nên mình nói rằng gan lúc nào cũng hướng về phía lẽ phải, tức là về phía chân-thiện-mỹ. Chân-thiện-mỹ này là một đặc tính rất mạnh. Cho nên, người có gan tốt là người lúc nào cũng hướng về lẽ phải chân-thiện-mỹ.
Mộc là đặc tánh của gan, mà mộc cũng là đặc tánh của linh hồn. Người Âu Tây thường nói ‘seed of the soul’. Hồn là năng lượng hướng về chân thiện mỹ, nói cho đúng là như vậy. Không có linh hồn nào hư, xấu và dở cả. Linh hồn hiện ra trong mắt, cho nên mắt rất quan trọng. Có những người, mình nhìn vào mắt họ, thấy nhân từ vô cùng, vì lẽ phải, chân lý trong gan của họ rất tốt.
Đặc tánh mộc là đặc tánh đi tới chỗ thông thoáng. Vì sao? – Vì cây lúc nào cũng hướng lên trên. Nó tìm không gian phía trên, tìm ánh mặt trời mà trời là không gian của chân lý. Lúc nào cũng vươn lên, không bao giờ nó muốn mọc ngang hay mọc xuống cả. Cho nên, đặc tánh mộc là đặc tánh lúc nào cũng vươn lên của chân-thiện-mỹ. Chuyện vươn lên, chuyện hướng tới chỗ thoáng rất là quan trọng trong con người mình.
Trong gan, trong mộc tánh, chia ra âm và dương. Dương mộc tượng trưng bằng cái cây mọc lên, to, sum suê, cao lớn, tàng lá, tàng cây rất nhiều, rất xanh. Cái đó ai cũng muốn cả. Thấy cái đó là mình thấy rất thông thoáng, rất đẹp. Mùa đông, cây dương mộc là cây evergreen lá không bao giờ rụng và đẹp vô cùng, lúc nào mình cũng muốn đứng tới đó cả. Âm mọc là cây èo ọt, khô khan, thiếu nước, không vươn lên đểhướng tới mặt trời mà nó mọc nửa chừng, rồi vì thiếu nước tình thương, thiếu từ bi (cho nên chữnhân lúc nào cũng đi với cây cối là vậy), thiếu tươi nhuận, khô khan vô cùng. Nhìn cây âm mộc là mình không muốn tới gần vì cành, lá của nó có một màu sắc mà mình thấy ghê. Âm mộc làm cho khô khan vô cùng, không vươn tới ánh mặt trời và nhều khi mọc tầm bậy tầm bạ. Những cây thuộc về âm mộc, đặc biệt, sống nhờ quấn vào những cây khác, nó giết những cây khác để hút chất bổ. Người âm mọc kinh khủng lắm, rõ ràng là đi hãm hại, lấy sức sống của người khác.
Nếu như thế, dương mộc là cái thoáng đưa sức mạnh, sức sống lên, còn âm mộc là phá hoại sức sống đi. Bởi thế, mình nói người âm mộc là người có đặc tánh chiêu cảm sự hãm hại hay là họ hãm hại (hurting, harming). Thật sựlà như vậy, có những cây giết những cây khác, có những rễ cây giết lẫn nhau, thân cây đâm, phá hoại, không mọc theo ánh sáng mặt trời mà mọc lung tung, phá hoại những đám cây khác. Dễ sợ vô cùng.
Vì vậy, khi mình thấy trong người của mình, nếu dương mộc nhiều thì lúc nào mình cũng thấy thoáng, âm mộc nhiều thì không thấy thoáng. Mắt của người dương mộc nhiều thì lúc nào cũng hiện ra sự nhân từ. Mắt của người âm mộc nhiều thì lúc nào cũng hiện ra sự dữ dằn, khó chịu.
Tiêu chuẩn đúng với sai của người âm mộc và dương mộc khác nhau. Người dương mộc biết đúng, biết sai nhưng họ chỉ giận dữ với chính mình thôi. Họ sửa đổi chính mình để họ tiếp tục, giống như cái cây, vươn lên. Standard đúng với sai của người âm mộc nhiều khi bị bóp méo, tức là như thế này: họ chỉ thấy cái sai của người ta thôi, họ không sửa chính mình, họ đi sửa lưng người ta. Nhiều khi, họ làm những chuyện mâu thuẫn với chính họ, giống như những cành cây đâm vào nhau chứ không mọc dương lên. Người âm mộc là người có nhiều mâu thuẫn, nhiều sự dằn co phía trong. Do đó, lời nói của họ đầy những thứ tổn thương, tổn hại. Tổn hại chính họ và tổn hại luôn cho người khác. Người âm mộc thường, không những là người không dễ thở, dễ chịu mà họ còn khó chịu lắm. Nhưng người dương mộc rất là dễ thở, dễ chịu. Người dương mộc tìm cách thành tựu người khác, còn người âm mộc thì tìm cách làm cho người khác không thành tựu, thành công được. Người âm mộc thích nói những câu đâm thọc, làm cho mình cụt hứng kinh khủng, làm cho mình rớt cái đùng xuống. Không phải là nói giỡn, nói những câu sát phạt vô cùng.
Cả hai người đều có gan làm cho mình bộc trực, thẳng thắn (cây mọc thẳng), nhưng âm mọc thì không mọc thẳng, làm cho mình đau khổ vô cùng bởi vì nó mọc xiên mọc vẹo, làm chấm dứt sự sống của mình. Cho nên, người âm mộc thường nói những lời làm chấm dứt đi sự sống, chấm dứt đi niềm vui đang có của mình, mình đang vui thì nói một câu làm cho mình đau thật là đau. Thật ra nói người thì không đúng. Là vì người có tánh âm mộc quá mạnh, cái gan nó bị bịnh, làm cho âm mộc, nên nói những lời làm cho người ta bị tổn hại vô cùng.
Tánh bộc trực, lúc nào cũng thẳng thắng, mình nên nghĩ như thế này: ‘ Tất cả mọi người đều đúng cả. Ai cũng có lẽ phải, cũng cho mình đúng cả vì ai cũng có cái gan. Người nào cũng hoàn toàn đúng, nhưng đúng với chính họ thôi, chưa chắc đúng với người khác. Mình nên chấp nhận họ (gan là chấp nhận), bởi vì lúc nào mình cũng thoáng. Đặc tánh thoáng là lúc nào mình cũng mở tâm, mình cũng vươn lên, cũng rộng rãi cả. Mình không có lúc nào cũng bắt người ta theo cái standard của mình. Mình sống và phải biết là mỗi người có một tiêu chuẩn khác nhau. Sống như vậy thì tự nhiên, tuy là mình chính trực, tuy là mình sáng suốt, rõ ràng, tuy là mình đúng, là thẳng thắn lắm, nhưng mình không dùng sự thẳng thắn của mình làm cây thước đo để đập kẻ khác. Mình tránh thái độ lúc nào cũng đả đáo bất bình, lúc nào cũng cho mình là người anh hùng đi sửa lưng thiên hạ, làm cho thiên hạ khó chịu. Mình nên sống làm sao để càng ngày mình càng trở nên người dễ chịu, dễ chịu với người khác và dễ xử lý với chính mình, lúc nào cũng tạo ra bầu không khí dễ thở cho những người xung quanh. Những cái gì mình nói ra làm cho người ta đau khổ hay tức bực nên ngừng lại một chút.
Ui chao ơi, nói hơi nhiều rồi các bác. Cảm ơn các bác đã lắng nghe. Câu chuyện với năm cái thường bị chưa hết đâu các bác, còn nhiều thứ nữa, từ từ rồi thầy sẽ nói tiếp.